Máu nhiễm khuẩn hay nhiễm trùng huyết là tình trạng bệnh lý cấp tính, xảy ra do phản ứng miễn dịch của cơ thể khi có sự xuất hiện của vi khuẩn. Tình trạng này có thể dẫn đến suy tạng nhanh chóng, tỷ lệ tử vong cao. Các triệu chứng của nhiễm trùng máu đôi khi khó phát hiện sớm và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác. Chính vì vậy, có kiến thức đầy đủ và kịp thời điều trị là chìa khóa cứu chữa cho những ai mắc nhiễm trùng máu.
Máu nhiễm khuẩn là gì?
Máu nhiễm khuẩn hay còn gọi là nhiễm trùng máu là căn bệnh đe dọa tính mạng khi toàn cơ thể phản ứng mạnh mẽ với sự hiện diện của vi khuẩn trong máu. Hệ thống miễn dịch có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi sự nhiễm trùng nhưng chính nó bị lây bệnh khiến toàn cơ thể rơi vào tình trạng nguy kịch khi đối phó với nhiễm trùng.
Máu nhiễm khuẩn nguy hiểm không chỉ vì bị vi khuẩn xâm hại, độc tố từ các chất bài tiết của chúng mà còn vì toàn thân kích hoạt phản ứng chống viêm làm tổn thương mô và cơ quan bên trong. Các trường hợp không hiểu rõ máu nhiễm khuẩn là gì và chưa tìm cách chữa trị dẫn đến bệnh nặng sẽ bị sốc nhiễm trùng, suy chức năng gan, thận, phổi nhanh chóng, dẫn đến tử vong, đặc biệt là trẻ bị máu nhiễm khuẩn.
Nguyên nhân gây máu nhiễm khuẩn
Theo bác sĩ Bạch Thị Chính – Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng Trẻ em và người lớn, khi xác định tình trạng máu nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ xác định vi khuẩn vào từ đâu? Là ở da, hô hấp, hệ tiêu hóa hay tiết niệu để hiểu rõ vì sao bị nhiễm khuẩn máu và có phương pháp điều trị thích hợp.
Bất kỳ nhiễm trùng nào cũng có thể kích hoạt quá trình máu nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, các loại nhiễm trùng sau có khả năng lây nhiễm cao như:
- Viêm phổi
- Viêm mô tế bào
- Nhiễm trùng trong ổ bụng
- Nhiễm trùng hệ niệu
- Nhiễm trùng thần kinh trung ương
- Du khuẩn huyết
Nhiễm trùng máu biểu hiện như thế nào?
Điều đáng lo nhất của máu nhiễm khuẩn là tập hợp những biểu hiện lâm sàng của một tình trạng nhiễm trùng – nhiễm độc toàn thân rất nặng, tỷ lệ tử vong nhanh đặc biệt là ở trẻ bị máu nhiễm khuẩn. Các biểu hiện có thể là:
- Sốt, ớn lạnh: Sốt cao trên 38oC, ớn lạnh là dấu hiệu đầu tiên khi mắc tình trạng. Nếu ai không biết rõ máu nhiễm khuẩn là gì, yếu tố dễ bị nhiễm trùng sẽ lơ là, dẫn đến tình trạng nặng hơn.
- Hạ thân nhiệt dưới 36oC: Các nghiên cứu chứng minh đây là dấu hiệu bị nhiễm khuẩn huyết nặng hơn và tiên lượng cũng xấu hơn.
- Thở nhanh: Nếu tình trạng nhiễm trùng xảy ra ở phổi, lượng oxy cơ thể hít vào bị giảm đi, do đó người mắc phải thở nhanh. Điều này khiến người bệnh khó thở, đặc biệt là trẻ bị máu nhiễm khuẩn.
- Đau nhức: Tình trạng đau nhức có thể xảy ra ở toàn bộ cơ thể hoặc chỉ một số bộ phận, đặc biệt là ở bụng.
- Tim đập nhanh, hạ huyết áp: Đây là một trong triệu chứng dẫn đến sốc nhiễm trùng – giai đoạn nghiêm trọng nhất.
- Vùng da đổi màu: Khi bị máu nhiễm trùng, lượng máu tới da có thể bị giảm đi khiến da trở nên tím tái, nhợt nhạt.
- Tâm thần kinh: tùy mức độ khác nhau như mệt mỏi, li bì, lơ mơ hoặc vật vã kích thích, nặng nhất là hôn mê.
Đối tượng dễ mắc máu nhiễm khuẩn
Vì sao bị nhiễm khuẩn máu? Đa phần các yếu tố nguy cơ sau đây dễ mắc phải máu nhiễm khuẩn nhất:
- Trẻ bị máu nhiễm khuẩn thường có độ tuổi nhỏ dưới 12 tháng, đặc biệt là trẻ sơ sinh, nhẹ cân, bị dị tật bẩm sinh.
- Lạm dụng kháng sinh cho dùng bừa bãi, không đúng chỉ định.
- Suy giảm hệ thống miễn dịch bẩm sinh hay mắc phải HIV, đang điều trị hóa trị chống ung thư, cấy ghép nội tạng, dùng thuốc ức chế miễn dịch.
- Mắc nhiều bệnh lý mạn tính như tim mạch, tiểu đường, gan, thận, ung thư.
- Đang có chấn thương, vết thương nghiêm trọng.
Nhiễm khuẩn máu có lây không? Máu nhiễm khuẩn sẽ không lây lan, đặc biệt không lây qua tiếp xúc thông thường.
Cách điều trị máu nhiễm khuẩn
Máu nhiễm khuẩn, đặc biệt là trẻ bị máu nhiễm khuẩn dù ở mức độ nào cũng có khả năng đe dọa đến tính mạng người. Tuy nhiên, nếu ai hiểu rõ máu nhiễm khuẩn là gì, xác định vì sao bị nhiễm khuẩn máu, sẽ dễ dàng điều trị và giảm tỷ lệ tử vong đáng kể.
Điều trị máu nhiễm khuẩn bao gồm việc chẩn đoán sớm, loại bỏ nguồn gốc gây nhiễm trùng từ ổ nguyên phát, hỗ trợ tuần hoàn và hô hấp, chống rối loạn đông máu và kháng sinh, nâng cao sức đề kháng. Cụ thể:
- Điều trị bằng kháng sinh: Đa số các trường hợp gây nhiễm trùng máu là do vi khuẩn, do đó, kháng sinh vẫn có hiệu quả điều trị. Dùng kháng sinh theo mầm bệnh và kháng sinh đồ, liều cao, có thể phải dùng kháng sinh phối hợp trong trường hợp vi khuẩn kháng kháng sinh và chưa rõ mầm bệnh.
- Điều trị bằng thuốc kháng virus hoặc thuốc kháng nấm: Trong trường hợp nhiễm trùng máu gây ra do virus hoặc nấm, người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc kháng virus hoặc nấm.
- Truyền dịch: Người bị nhiễm trùng máu thường bị hạ huyết áp, do đó cần truyền dịch để tăng huyết áp.
- Liệu pháp oxy: Tăng cường cung cấp oxy cho máu bằng ống thông qua mũi, mặt nạ oxy hay thở máy.
- Lọc máu trong trường hợp suy thận cấp.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật được cho là phương pháp điều trị tận gốc nhiễm trùng máu trong trường hợp xác định được nguồn gốc nhiễm trùng.
- Tăng cường sức đề kháng của cơ thể: bằng truyền máu, đạm, sinh tố, hoa quả.
Việc phát hiện sớm và tích cực điều trị máu nhiễm khuẩn sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh. Vì vậy, tự trang bị những hiểu biết cần thiết, đến thăm khám sớm tại các cơ sở y tế tin cậy là cách tốt nhất bảo vệ sức khỏe cho chính mình và người thân.
Nguồn tham khảo:
Sepsis
https://www.webmd.com/a-to-z-guides/sepsis-septicemia-blood-infection
What is septicemia?
